24 Aralık 2009 Perşembe

Dengeleyici- Düzenleyici Sistemler

Vücut içinden ve dışından gelen uyartılar denetleyici ve düzenleyici sistemlerimiz tarafından algılanmakta ve uygun düzenleme için ilgili organ ve sistemler harekete geçirilmektedir.
UYARI: Uyartıların algılanması işi duyu organlarımızın, uyartıların taşınması ise denetleyici ve düzenleyici sistemlerimizin işidir. Denetleyici ve düzenleyici sistemler sinir sistemi ve hormonal sistemdir.
1. SİNİR SİSTEMİTüm vücudumuza damarlarımızın yayıldığı gibi vücutta gerçekleşen her türlü olaydan haberdar olunması için sinir sistemimiz de tüm vücuda yayılmıştır.Sinir sistemimizin özel hücrelerine nöronlar denir. Nöronların büyük kısmı beynimizi oluşturur. Kalan kısmı ise omurilik ve vücudumuza yayılan sinir ağlarıdır.İnsan sinir sistemi temelde iki kısımdan meydana gelir. Merkezi sinir sistemi ve bu sistemden vücuda yayılan tüm sinirlerin yer aldığı çevresel sinir sistemidir.
Merkezi Sinir Sistemi

Þ Çevreden gelen uyartıların değerlendirilip, cevapların oluşturulduğu yerdir.

Þ Merkezi sinir sistemimiz, beyin, beyincik, omurilik soğanı ve omurilikten oluşur.

Þ Omurilik ise omurga kemikleri içerisinde korunmuş kuyruk sokumuna kadar uzanan silindirik yapıdır.
A. BEYİN




Merkezi sinir sistemimizin en önemli kısmıdır.

ü Kafatasımız içinde korunur.

ü Kafatasımız ile birlikte üç kaz zar ile kaplı beynin zarları arasında sıvı bulunur. Bu sıvı, beynin sarsıntılardan az etkilenmesini sağlar.

ü Beynimiz hafıza, zeka, öğrenme, hayal kurma, konuşma, istemli hareket gibi olayları denetler. Tüm duyularımızın kontrol merkezi beyindir.
B. BEYİNCİK
ü Beynin arka kısmında omurilik soğanının üstünde yer alır.
ü Beyincik; iç kulaktaki denge duyularının değerlendirildiği, vücut dengesinin kontrol edildiği ve kas hareketlerinin düzenlendiği organımızdır.
ü Alkol, beyinciği etkisine aldığında sarhoş insanlar dengelerini kaybederler.
ü Beyincik gelişimini tamamlayamadan bebekler yürüyemez.
C. OMURİLİK SOĞANI
ü Beynin altında omuriliğin hemen üzerinde yer alır.
ü Omurilik soğanı “hayat düğümü” olarak değerlendirilebilir. Bir insanın omurilik soğanın zedelenmesi hayatına mal olur.
ü Omurilik soğanında solunum, dolaşım, boşaltım ve sindirim sistemlerinin koordinasyonu sağlanır. Ayrıca bu olayların refleksleri düzenlenir. (yutma, hapşırma, çiğneme, öksürme gibi…)
ü Beyin ile omurilik arasında uyartıların iletilmesini de sağlar.
D. OMURİLİK
ü Omurilik vücut organlarından gelen uyartıları beyne iletir. Beyinden gelen direktifleri ise vücut organlarına aktarır.
ü Omuriliğimiz refleks kontrol merkezidir. Ayrıca alışkanlık haline gelen faaliyetleri de düzenler. Mesela, yazı yazmak, araba kullanmak, bisiklete binmek, yüzmek gibi.
ü Organizmayı koruma amacı ile oluşan ani vücut tepkilerine refleks denir.
ü Bazı reflekslerimiz doğuştan getirdiğimiz reflekslerdir. Bu reflekslere kalıtsal refleks denir. Bebeğin emme refleksi, gözbebeğinin ışık şiddetine göre büyüyüp küçülmesi, diz kapağı refleksi gibi.
ü Bazı refleksler ise sonradan kazanılabilir. Örneğin; limonu görünce ağzımızda tükürük oluşması, sıcak bir cisme dokunduğumuzda hemen elimizi çekmemiz birer şartlı reflekstir. Bu refleksler öğrenme sonucu gerçekleşir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder