HOMEOSTATİK DENGE VE CANLI


Doğada bulunan canlı ve canlı gruplarına bakıldığı zaman hep aynı döngü içerisinde yaşamlarını sürdürdükleri ve bu döngünün hep devam ettiği görülür. Nedir bu döngü? Bu soru güzel bir sorudur…
Canlılar yaşamları içerisinde doğarlar, gençlik ve olgunluk dönemlerini yaşarlar ve sonunda yaşlanıp ölürler. Tarih boyunca canlıları aynı akibet takip etmiştir. Belli başlı elementlerin karışması sonucu canlı organizma meydana gelmekte ve bu metabolik elementlerin çoğalması sonucu canlı büyümekte ve belli bir dönem sonunda canlı zayıflayıp ölmektedir. Yazımda bu metabolik elementlerin ayrıntısına girmek istemiyorum, ancak bu oluşum ve dengeli büyüyüp gelişme belli bir zincirleme reaksiyon sonucunda olmaktadır. İşte, bu zincirleme reaksiyonun kontrolü ve dengelenmesine bilim adamları “homeostatik denge” adını vermektedir.
Homeostatik denge, canlının dengeli bir anabolizma ve dengeli bir katabolizma eşliğinde varlığını sürdürdüğünü kabul eder. Kısaca, anabolizma yapım demektir ve katabolizmada yıkım demektir. İkisine beraber ise metabolizma adı verilmektedir.
Canlı doğumundan ergenlik dönemine kadar aktif bir anabolizma ile dengelenmektedir. Anabolizmanın yapım olduğunu söylemiştim, bu duruma göre ergenlik ve gençlik çağlarına göre vücuttaki yapım olayı yıkım olayından daha fazladır. Bu nedenle canlı gençlik dönemine kadar primer bir gelişim süreci içerisindedir ve hem boyca hemde yapıca gelişimi devam eder. Gençlik döneminden yaşlılık dönemine kadar ise anabolizma ile katobolizma eşit duruma gelmiştir. Yani vücuttaki yapım ile yıkım olayları eşit bir hale gelmiştir. Bu dönemde boyca ve yapıca gelişim yoktur. Sadece sekonder dediğimiz ve ikincil gelişim olarak adlandırılan bir gelişim sözkonusudur. Yağ tabakaları büyür, karında genişlemeler ve kemiklerde belli oranlarda(çok az) gelişmeler bu dönemde görülür. Homeostatik dengenin son dönemi olan yaşlılık yıllarında ise artık katabolizma anabolizmadan daha fazla olmaktadır. Yani yıkım olayı yapım olayından daha fazla gerçekleşmektedir. Sonunda da ölüm olayı kaçınılmaz olmaktadır.
Dengeyi bozmamak için aldığımız gıdaların dengeli ve sağlıklı olmasına özen göstermeliyiz. Unutmamalıyız ki, dengesiz ve sağlıksız beslenme insanın yapısının da dengesiz olmasına yol açar.